Interfaces entre historia de matemáticas y enseñanza a través de antiguos instrumentos matemáticos: una experiencia en la investigación académica
Tipo de documento
Autores
Lista de autores
Pereira, Ana Carolina
Resumen
Los estudios que cubren la relación entre historia y Educación Matemática han suscitado varios debates, entre ellos, sus diferentes perspectivas pedagógicas y didácticas vinculadas a las posibles formas de abordarlas en el aula. Los vínculos entre historia, enseñanza y aprendizaje pueden ofrecer recursos que reflejarán directamente la forma de concebir ciertos conceptos matemáticos. Entre algunas posibilidades, consideramos que el estudio de los aspectos teóricos y prácticos del conocimiento y los procedimientos involucrados en la construcción y uso de instrumentos matemáticos antiguos puede llevar al estudiante a comprender no solo el proceso de producción de conocimiento, sino también la formulación de conceptos matemáticos. Así, basado en una perspectiva historiográfica actualizada, este artículo es el resultado de la pasantía postdoctoral relacionada con el proyecto "Construcción de interfaces entre la historia de las matemáticas y la enseñanza a través de instrumentos matemáticos antiguos para la elaboración de una propuesta didáctico-pedagógica dirigida a la enseñanza de conceptos matemáticos en educación básica ”, que tenía como objetivo principal investigar el instrumento científico en la articulación entre la historia de las matemáticas y la enseñanza con el fin de debatir y reflexionar, así como investigar, sobre las potencialidades didácticas de un antiguo instrumento matemático. Con este fin, proponemos presentar un informe centrado en la investigación, la experiencia docente y las propuestas teóricas desarrolladas en la pasantía postdoctoral en la Pontificia Universidad Católica de São Paulo (PUCSP) en el Programa de Estudios de Postgrado en Educación Matemática supervisado por el Prof. Dr. Fumikazu.
Fecha
2020
Tipo de fecha
Estado publicación
Términos clave
Desde disciplinas académicas | Enseñanza | Evolución histórica de conceptos | Otro (tipos estudio)
Enfoque
Nivel educativo
Idioma
Revisado por pares
Formato del archivo
Referencias
ALFONSO-GOLDFARB, A. M. Como se daria a construção de áreas interface do saber?. Kairós. V. 6, N. 1. São Paulo: Núcleo de Estudo e Pesquisa do Envelhecimento e Programa de Estudos Pós-Graduados em Gerontologia (PUCSP), 2003. pp. 55-66. BELTRAN, M. H. R. História da ciência e ensino: algumas considerações sobre a construção de interfaces. In: WITTER, G. P.; FUJIWARA, R. (Org.). Ensino de ciências e matemática: análise de problemas. São Paulo: Ateliê Editorial, 2009, p. 179-208. BELTRAN, M. H. R.; SAITO, F.; TRINDADE, L. S. P. História da ciência para formação de professores. São Paulo: Ed. Livraria da Física; CAPES/OBEDUC, 2014. GOULDING, R. Method and Mathematics: Peter Ramus's Histories of the Sciences. Journal of the History of Ideas, v. 67, n. 1, p. 63-85, 2006. MENDES, I. A. Investigação histórica no ensino da Matemática. Rio de Janeiro: Ciência Moderna, 2009. MIGUEL, A.; MIORIM, M. Â. História na Educação Matemática: Propostas e desafios. Coleção Tendências em Educação Matemática. Belo Horizonte: Autêntica, 2004. PEREIRA, A. C. C.; SAITO, F. A organização do saber geométrico em Via Regia ad Geometriam (1636) de Petrus Ramus: uma reflexão sobre a definição de ângulo reto e de perpendicular. Rematec. V. 13, N. 27. Natal: Grupo de Estudos e Pesquisas sobre Cultura Matemática e suas Epistemologias na Educação Matemática, 2018a. pp.24-38. PEREIRA, A. C. C.; SAITO, F. A reconstrução do báculo de Petrus Ramus na interface entre história e ensino de matemática. Revista Cocar, v. 13, n. 25, pp. 342-372, 2019a. PEREIRA, A. C. C.; SAITO, F. Algumas breves considerações sobre o Radius Astronomicus na interface entre história e ensino de matemática In: As múltiplas linguagens da educação matemática na formação e nas práticas docentes.1 ed. Fortaleza: EDUECE, 2018c, v.1, p. 699- 714. PEREIRA, A. C. C.; SAITO, F. O Tratado Scripta Clarissimi Mathematici (1469): uma possibilidade de uso envolvendo instrumentos In: 5o Simpósio Internacional de Pesquisa em Educação Matemática, 2018b, Belém. Anais do 5o Simpósio Internacional de Pesquisa em Educação Matemática. Belém: SBEM-PA, 2018b. v.1. p.1 – 15. PEREIRA, A. C. C.; SAITO, F. Os instrumentos matemáticos na interface entre história e ensino de matemática: compreendendo o cenário nacional nos últimos 10 anos In: III Seminário Cearense de História da Matemática, 2018, Juazeiro do Norte - CE. Anais do III Seminário Cearense de História da Matemática. Fortaleza: Editora da UECE, 2018d. v.1. p.1 – 12. PEREIRA, A. C. C.; SAITO, F. Um estudo preliminar da obra Via Regia Ad Geometriam (1636) de Petrus Ramus In: 8o Encontro Luso Brasileiro de História da Matemática, 2018, Foz do Iguaçu. Caderno de Resumos do 8o Encontro Luso Brasileiro de História da Matemática. Foz do Iguaçu: UNIOESTE, 2018e. v.1. p.71 – 71. PEREIRA, A. C. C.; SAITO, F. Um estudo preliminar sobre o conceito de ângulo reto em tratados de geometria prática do século XVI. In: SEMINÁRIO NACIONAL DE HISTÓRIA DA MATEMÁTICA, 13., 2019, Fortaleza. Anais... . Fortaleza: Sbhmat, 2019c. p. 1092 - 1107 PEREIRA, A. C. C.; SAITO, F. Os conceitos de perpendicularidade e de paralelismo mobilizados em uma atividade com o uso do báculo (1636) de Petrus Ramus. Educação Matemática Pesquisa, São Paulo, v. 21, n. 1, p.405-432, 2019b. RAMUS, P. Arithmeticae libri duo: geometriae septem et vinti. Basileae: per Eusebium Episcopium & Nicolai fratris haeredes, 1569. RAMUS, P. Arithmeticae libri duo: geometriae septem et vinti. Francofurti: Andreae Wecheli Heredes, Claudium Marninum & Ioannem Aubrium, 1599. RAMUS, P. Via Regia ad Geometriam: The way to geometry. London: Thomas Cotes, 1636. SAITO, F. História da matemática e suas (re)construções contextuais. São Paulo: Editora SAITO, F. História e ensino de matemática: construindo interfaces. In: FLORES SALAZAR, J.; UGARTE GUERRA, F. (eds.). Investigaciones en Educación Matemática. Lima: Fondo Editorial PUCP, 2016, p. 237-291. SAITO, F.; DIAS, M. S. Interface entre história da matemática e ensino: uma atividade desenvolvida com base num documento do século XVI. Ciência & Educação, Bauru, v. 19, n. 1, p.89-111, mar. 2013. Quadrimestral. SAITO, F.; PEREIRA, A. C. C. A elaboração de atividades com um antigo instrumento matemático na interface entre história e ensino. São Paulo: Livraria da Física, 2019. (História da Matemática e da educação matemática para o ensino, volume 2). SCHONER, J. (Ed.) Scripta Clarissimi Mathematici M. Ioannis Regiomontani, De Torqueto, Astrolabio armillari, Regula magna Ptolemaica, Baculoque Astronomico, Obseruationibus Cometarum, aucta necessarijs, Ioannis Schoneri Carolostadij additionibus; Item. Obseruationes motuum Solis, ac Stellarum tam fixarum, quam erraticarum; Libellus M. Georgii Purbachii de Quadrato Geometrico. Nürnberg: Johann Montanus & Ulrich Neuber 1544. TRINDADE, L. S. P.; RODRIGUES, S. P.; SAITO, F.; BELTRAN, M. H. R. História da Ciência e Ensino: alguns desafios. In: BELTRAN, M. H. R.; SAITO, F.; TRINDADE, L. S. P. (Orgs.). História da Ciência: Tópicos Atuais. São Paulo: Ed. Livraria da Física/CAPES, 2010, p. 119-132. TZANAKIS, C. et al. Integrating history of mathematics in the classroom: an analytic survey. IN: FAUVEL, J.; MAANEN, J. van. History in Mathematics Education: The ICMI Study. Dordrecht/Boston/London: Kluwer Academic Publishers, v. 6, 2002. p. 201- 240.